Fietsbalans Hengelo

Lezers van de Spatlap herinneren zich wellicht de Fietsbalans, waarvan de resultaten in mei 2001 werden gepresenteerd. In februari 2002 is ook het resultaat van de fietsbalans in Hengelo bekendgemaakt. Deze leverde de volgende resultaten. In onderstaande grafiek wordt op overzichtelijke wijze de beoordeling gepresenteerd van de gemeente Hengelo op de 10 aspecten van het fietsklimaat die zijn onderzocht.

Het spinnenwebdiagram toont duidelijk de sterke en zwakke punten van het fietsklimaat van de gemeente Hengelo, zowel ten opzichte van de norm als ten opzichte van het gemiddelde van alle onderzochte middelgrote steden. Hengelo scoort overwegend matig op de onderzochte aspecten. Daarbij zijn zowel uitschieters naar boven als naar beneden.

Verderop volgen de belangrijkste punten uit de Fietsbalans. Voor meer informatie kan contact worden opgenomen met de Kerngroep.

Sterkten

Hengelo heeft een hoog fietsgebruik. De fiets is voor mensen uit Hengelo voor verplaatsingen tot 7,5 km samen met de auto de belangrijkste vervoerwijze.
Ook heeft Hengelo een goed planmatig fietsbeleid op papier. Hiermee maakt Hengelo duidelijk dat fietsbeleid op papier een belangrijk onderdeel is van het gemeentelijk beleid. Daarbij moet worden aangetekend dat het beleid op papier vooral is beoordeeld op vorm en procedure en nauwelijks op inhoud.

Zwakten

Hengelo heeft een zeer slechte score op comfort (hinder). Met name door extreem veel verkeershinder, een matige score op het deelaspect stopfrequentie en teveel lopen ondervindt een fietser in Hengelo zeer veel ongemak van verkeerssituaties en medeweggebruikers.
Een fietser ondervindt in Hengelo veel trillinghinder door het veelvuldig toepassen van tegels en klinkers. Omdat de fiets een ongeveerd voertuig is, zijn deze verhardingssoorten eigenlijk ongeschikt voor belangrijke fietsverbindingen. Wel is de kwaliteit van het asfalt uitstekend, maar dit wordt in Hengelo voor fietsinfrastructuur te weinig toegepast.
Ook heeft een fietser in Hengelo heeft veel last van geluidhinder. Daarom zijn de fietsroutes weinig aantrekkelijk. Kennelijk vallen doorgaande routes voor fietsers en voor gemotoriseerd verkeer in Hengelo vaak samen.
De slechte score van Hengelo op verkeersveiligheid voor fietsers betekent dat fietsers in Hengelo een hoog (objectief) risico lopen het slachtoffer te worden van een ernstig ongeval.
In Hengelo heeft de fiets een matige concurrentiepositie ten opzichte van de auto. Bij de meeste verplaatsingen is de auto sneller. Tevens zijn de parkeerkosten van de auto te laag om te kunnen spreken van concurrentievoordeel voor de fiets vanwege kosten.
Ook de directheid in Hengelo is matig, waardoor fietsers niet al te vlot op hun bestemming zijn. Verkeerslichten zorgen voor veel oponthoud. Fietsers komen in Hengelo, zeker voor een stad van deze omvang, vaak verkeerslichten tegen met hoge gemiddelde en maximale wachttijden. Ook heeft Hengelo een slechte score op het deelaspect gemiddelde snelheid.
Hengelo heeft een matige stedelijke dichtheid. Dat wijst er op dat het aantal bestemmingen binnen fietsafstand in Hengelo te wensen overlaat.
Tenslotte scoort Hengelo matig op fietserstevredenheid. Blijkbaar sluiten de beleidsinspanningen van de gemeente en de resultaten daarvan niet geheel aan bij de wensen en verwachtingen van de Hengelose fietsers. Met name hebben de fietsers een negatief oordeel over de aanpak van fietsendiefstal en van de stallingsvoorzieningen.

Conclusies en aanbevelingen

Binnen de bebouwde kom neemt de fiets een aanzienlijk deel van de ritten voor zijn rekening: 40% van alle ritten tot 7,5 kilometer. Daarmee is de fiets binnen Hengelo samen met de auto (41%) de belangrijkste vervoerwijze.Uit analyses van de Fietsbalansgegevens van alle onderzochte gemeenten blijkt een significant verband tussen fietsgebruik en de score op de Fietsbalans. Op basis van deze analyse is becijferd dat het fietsgebruik in Hengelo met 17 tot 28% kan toenemen als de gemeente op alle aspecten volgens de normen uit de fietsbalans scoort. Dit kan worden bereikt met de volgende maatregelen.

Scheidt gemotoriseerd en fietsverkeer wanneer hoge snelheden en grote intensiteiten onvermijdelijk zijn (gebiedsontsluitingswegen) en verlaag de snelheid (30 km/h) en de intensiteiten van het gemotoriseerde verkeer wanneer scheiding onmogelijk of ongewenst is. Zorg voor grote verblijfsgebieden.
De meeste ongevallen gebeuren op kruispunten. Speciale aandacht hiervoor is op zijn plaats, met name op 50 km-wegen. Denk in ieder geval aan het terugbrengen van de snelheid naar 30 km/h op het kruispunt zelf en het verhogen van het attentieniveau van beide verkeersstromen.
Bekijk of meer fietsroutes autoluw of autovrij kunnen worden gemaakt door het weren van auto's en zwaar verkeer. Deze maatregel is ook zeer effectief voor de aanpak van de slechte aantrekkelijkheid.
Zorg er voor dat fietsers met z'n tweeën naast elkaar kunnen blijven fietsen om er voor te zorgen dat het fietsverkeer veilig kan doorstromen en (kleine) kinderen veilig onder begeleiding van hun ouders kunnen fietsen.
Uitvoeren van een zogenaamde black spot analyse van het fietsroutenetwerk is een goede basis voor noodzakelijke, eventueel aanvullende, maatregelen en voor het stellen van prioriteiten voor de uitvoering van verkeersveiligheidsmaatregelen.
Voor het verbeteren van het oponthoud moeten de verkeerslichten worden aangepakt. Bekijk systematisch of het aantal verkeerslichten niet kan worden teruggebracht door aanpassing van de verkeerscirculatie of de aanleg van rotondes met fietsers in de voorrang. Zorg daarnaast voor een meer op fietsers toegesneden afstelling van de resterende verkeerslichten door het verhogen van de doorrijdkans en het omlaag brengen van de wachttijden.
In de praktijk zijn beperkende maatregelen voor het autoverkeer het meest succesvol om ervoor te zorgen dat de fiets de meest praktische keuze is voor een verplaatsing binnen Hengelo. Effectieve maatregelen zijn het vergroven van het autonetwerk, het knippen van autoverbindingen door de stad, vergroting van de verblijfsgebieden, beperken, concentreren en beprijzen van de parkeermogelijkheden. Een sturend parkeertarievenbeleid is een goed middel om autogebruik op de korte afstand te ontmoedigen.
Start een asfalteringsprogramma voor belangrijke fietsverbindingen. Begin met de tegelfietspaden van het hoofdfietsroutenetwerk.
De resultaten van het onderzoek wijzen er ook op dat Hengelo meer werk dient te maken van de constructie en het onderhoud van het wegdek op fietsroutes. Zorg voor een goed onderhoudsprogramma met voldoende prioriteit voor fietsinfrastructuur en voldoende budget.
Stel een ambtenaar "fietsdiefstalbestrijding" aan, die verantwoordelijk is voor het opstellen en uitvoeren van een plan van aanpak bestrijding fietsdiefstal.
In het plan van aanpak bestrijding fietsendiefstal wordt aandacht besteed aan bewaakt en onbewaakt stallen, diefstalpreventie en publieksvoorlichting daarover, aanpak en vervolging van fietsendieven en aanpak, vervolging en actieve opsporing van heling van gestolen fietsen.
Formuleer duidelijke kwaliteitseisen aan het (hoofd)fietsroutenetwerk (o.a. breedte, oponthoud, stopfrequentie, voorrang en verharding). Daarbij is het van groot belang dat kwaliteitsniveau voor het gehele netwerk, dus ook op kruispunten, overeind te houden.

Fietsersbond afdeling Enschede e.o.